جایگاه مؤلفه‌های همبستگی هویت اسلامی در الگوی بومی سازی دانش

نویسندگان :

همبستگی ملی به پیوندهایی که مقوّم مفهوم ملت هستند اشاره دارد و متشکل از دو دسته عوامل است: الف) مؤلفه‌های ذهنی که شامل: فرهنگ، اعتقادات، جهان بینی، مذهب و ایدئولوژی می باشد و ب) مؤلفه‌های عینی از جمله؛ تاریخ، جغرافیا، سیاست و اجتماع. در فرایند تولید دانش بومی و اصولاً الگوی بومی سازی دانش نیز بایستی جامعه، فرهنگ، محیط و مقتضیات تمدنی و تاریخی در نظر گرفته شود. حال سوالی که این جا مطرح می شود این است که رابطه ی بومی سازی دانش و همبستگی ملی در ایران چگونه است؟ به عبارت دیگر همبستگی ملی چه نقشی در فرایند بومی سازی دانش در کشورمان دارد؟ فرضیه ای که در این پژوهش مطرح می شود این است که هویت اسلامی به عنوان مولفه ی ذهنی همبستگی ملی ایران از یک طرف و مولفه های عینی این هویت اسلامی یعنی جغرافیا، تاریخ، سیاست و اجتماع ایران اسلامی از سوی دیگر مهم ترین عوامل تعیین کننده در تولید علم و الگوی بومی سازی دانش به شمار می آیند و فرایند بومی سازی بدون ایجاد چنین همبستگی ای امکان وقوع ندارد. به عبارت دیگر ابتدا بایستی همبستگی مطلوبی در حوزه ی مؤلفه‌های عینی و ذهنی هویت اسلامی شکل بگیرد و سپس برای تداوم این همبستگی و برآوردن لوازم و احتیاجات آن دانش به طور کلی و دانش بومی به طور خاص مفید خواهد بود. جهت گیری نهاد های تولید علم باید پاسخگویی به بحران ها و معضلات این همبستگی باشد. بنابراین پارادایم دانش بومی و الگوی بومی سازی دانش بدون وجود مولفه های ذهنی و عینی همبستگی هویت اسلامی زیربنا و فلسفه ی وجودی اش را از دست خواهد داد و این الگو برای به منصه ی ظهور رسیدن و کاربردی بودن نیازمند توجه به همبستگی هویت اسلامی و عوامل شکل دهنده ی آن به عنوان بستر تولید و کاربرد دانش بومی است. در این پژوهش سعی خواهد شد با استفاده از رویکرد جامعه شناسی معرفت و علم و استفاده از منابع کتابخانه ای نقش همبستگی مولفه های هویت اسلامی در الگوی بومی سازی دانش تحلیل و تبیین شود.